Önyargı Aslında Kalıplaşmış Düşüncelerin Ürünü Mü?

Her ne kadar kendimizi ben asla önyargı sahibi biri değilim diye savunmaya başlasak da gün içinde karşılaştığımız birçok olaya sadece önyargılarımızla tepki verdiğimiz gerçeğini kabullenmeliyiz. Önyargılarımız bizi engelleyen bir zihin durumudur. Önyargıların sizi koruyacağını ya da geliştireceğini düşünüyorsanız aldanıyorsunuz. Çünkü; yaratıcılığı ortadan yok eden ve geniş düşünmenize asla olanak tanımayan önyargılar sizi geleceğe taşımak şöyle dursun yerinizde saymanıza neden olur.

Önyargı Nedir?

Sözlük anlamı olarak; bir kimseyle ya da şeyle ilgili olarak, belirli bir olaya, duruma ya da görmeye dayanan, önceden edinilmiş olumlu ya da olumsuz yargıya verilen isimdir. Daha kısaca anlatmak gerekirse, bir kimse ya da bir olayla ilgili yeteri kadar bilgi sahibi olmadan, önceden düşünülen birtakım yargılara veya kararlara varma durumu olarak da anlatılabilir.

Önyargılar ne yazık ki yaşamın bir parçasıdır. Farkında olmadan düşünce ve davranışlarda sıkça önyargılar kullanılır. Her ne kadar siz kendinizde asla önyargı olmadığını düşünseniz de bu durumu fark ettiğiniz an kurtulmak için çaba sarf edersiniz. Önyargı dediğimiz kavram duygu ve düşüncelerden oluşmaktadır. Bir kişiyi gördüğümüzde o kişinin kadın- erkek, güzel- çirkin, bakımlı-bakımsız-iyi-kötü giyimi gibi etkenler karşımızdaki insan hakkında bir fikir yürütmemize ve bir duygu seçmemize neden olur. İşte karşımızdaki insanı hiç tanımadan kendi aklımızda takındığımız bu tavır önyargıdır.

Önyargılar Nasıl Oluşur?

Önyargılar çocuklukta kazanılır. Aile içindeki durumlar, yetiştirilme tarzı kişiliğimizi etkilerken zaman içinde karıştığımız sosyal ortam bunu pekiştirir. Önyargılarımız kendimize benzeyen ve benzeyen insanlara karşı farklılık göstermektedir. Kendimize benzeyen insanlara karşı çok daha anlayışlı olsak da bizden farklı insanlara verdiğimiz tepkiler önyargının sonucudur.

Fizyolojik olarak bakıldığında ise kişinin önyargıları bir üst beyin bir alt beyin tarafından oluşturulur. Alt ve üst yapı ayrı ayrı hareket eder. Alt beyin dayatmacı bir yapıdır. Her zaman olandan ziyade olması gerekeni dayatma eğilimi içerisinde olan alt beyin bu doğrularından ötürü önyargılarını oluşturur. Alt beyinde özellikle yaşantılara bağlı olarak oluşturulmuş önyargıları değiştirmek oldukça zordur. Çünkü alt beyinin asıl görevi bilgileri muhafaza etmektir.

Önyargılarımız Fark Etmediğimiz Alışkanlıklarımız Mı?

Düşünmeden, tartmadan ve ölçmeden gösterdiğimiz her tepki zaman içerisinde bizim alışkanlıklarımızı oluşturur. Çünkü alışkanlıklarımız tecrübelerimiz ile oluşur. Önyargılar birçok sosyal durumdan ötürü kendini gösterebilir. Temizlik takıntısı olan biri etrafındaki herkesi pis biri olarak yargılayabilir. Pahalı markalar giymeyi seven biri pazardan alışveriş yapan birini zevksizlik ya da aldığı şeylerin kötülüğü ile eleştirebilir. Tam olarak bilmediğimiz şeyler önyargılarımız ile hem kendimizin hem de başkalarının yüzüne tokat gibi çarpabilir. Eğer önyargılarınız gerçek anlamda alışkanlıklarınız halini almışsa mutlaka kendinizi frenlemeli, eğer bunu başaramıyorsanız mutlaka bir uzmandan yardım almalısınız. Sadece duygu dünyanızı değil sosyal ortamınızı da etkileyecek olan önyargılar sırtınıza yük olmaktan başka bir işe yaramayacaktır.