İç Hava Kalitesi

Mekanların Hava kalitesi

Yaşadığımız mekanlarda soluduğumuz hava kalitesi hakkında fikrimiz var mı?

İnsanoğlu ateşi bulduğu günden itibaren iç hava sorunlarıyla karşılaştı. Mağaralarda solunan dumanın insan ömrünü azalttığı kısa sürede öğrenildi. Mağara tavanına açılan bir delikten dumanı uzaklaştırmayı öğrenen insanoğlu, sonraki bin yıllarda da iç hava sorunlarıyla uğraşmak zorunda kaldı. Mısır piramitlerinin yapımında çalışan işçilerden içeride çalışanların , dışarıda çalışanlardan daha fazla solunum hastalıklarına yakalandıkları gözlemlendi. Romalılar , dumansız ısınabilmek için döşemeden ısıtmayı keşfetti. 11. yüzyılda ise İbn-I Haldun , Mukaddime adlı eserinde hava kirliliğinin hastalıklara neden olacağına işaret etti.

Hava insanların en önemli ihtiyaçlarından birisidir. İnsan, günlerce aç susuz durabildiği halde nefes almadan birkaç dakikadan fazla duramaz. Yetişkin bir insanın yaşamını sürdürebilmesi için günde yaklaşık 15 kg havaya ihtiyacı olduğu yapılan araştırmalarla tespit edilmiştir. İnsanlar için bu kadar önemli olan havanın, sağlıklı ve temiz olması gerekir. İnsanlar günlük yaşamlarının %70-98’ini iç mekânlarda geçirmektedirler. Birçok iç ortamın, bazen dış ortamdan daha kirli ve tehlikeli olduğu saptanmıştır. Bu durum kış aylarında daha da belirginleşmektedir. Evlerde bazı bileşenler veya faaliyetlerden oluşabilen zehirli kimyasallar birçok kanser çeşidinden başka, baş ağrısı, öksürük, gözlerde yanma, baş dönmesi gibi rahatsızlıklara neden olabilmektedir. Evlerde; gaz sobası, kömür sobası, şofben gibi yerel yakma sistemlerinin neden olduğu zehirlenme ve ölüm olaylarıyla sık karşılaşılmaktadır.

Yaşam alanlarının iç hava kalitesini bozan kirleticiler; ısıtıcılar, yapı malzemeleri, sigara ve benzeri maddeler, ev eşyaları, klimalardan kaynaklanmaktadır. İnsanların sağlığını, çalışma verimini doğrudan etkileyen iç ortam hava kalitesinin iyileştirilmesi ve çevresel olumsuz etkilerin giderilmesi gerekmektedir.

İç Mekan Hava Kalitesi Ve İnsan Sağlığı                                                              

Zamanımızın büyük bir kısmını geçirdiğimiz iç mekanlardaki hava kalitesi, insan sağlığı , konforu ve verimliliği açısından çok önemlidir. İç mekanda kullanılan malzemelerin dışarıya vermiş olduğu kimyasallar  ( VOCs –kimyasal uçucu organik bileşenler ) oda sıcaklığında buharlaşarak kolaylıkla havaya karışır.Bu kimyasallar karbon bazlı olup inşaat sektöründe çalışanlara ve bina kullanıcılarına aynı zamanda çevreye zarar verirler. Bu kapsamda iç hava kalitesini yükseltebilmek amacıyla binada kullanılan düşük VOC içeren ekolojik malzemeler kullanılmalıdır.

Sürdürülebilir binada iç mekan hava kalitesini artırmak amacıyla düşük emisyonlu malzemeler kullanımı hem inşaat yapım aşamasında çalışanların hem de bina kullanıcılarının sağlık ve konforu açısından önemli bir unsurdur.

İç mekan hava kalitesini etkileyen olumsuzluklardan korunmak için en azından şu kavramlara aşina olmalı ve bunlardan uzak durmaya çalışmalıyız ; Asbest, karbon monoksit (CO), sigara dumanı, kükürt dioksit (SO2), azot dioksit (NO2), kurşun (boyalara, tozlara ve içme sularına dikkat) ,formaldehit ( çeşitli ahşap ürünler ve mobilyalar ,çeşitli izolasyon malzemeleri ve sigara dumanı , evsel ürünler ), radon (evin inşa edildiği kaya ve topraktaki uranyumdur. Radon gazı eve kirli zeminlerden, duvar ve zemin çatlaklarından, zemin drenajlarından ve haznelerden girer. Radon sigaradan sonra akciğer kanserinin en büyük nedenidir) , pestisitler (pestisitler bakteri, mantar ve diğer organizmalara ilave olarak sinekler ve kemiriciler gibi haşaratları öldürmek veya kontrol etmek üzere kullanılan kimyasallardır) ,biyolojik kirleticiler ( bakteriler, küfler, mantarlar, virüsler kedi salyaları, ev tozu keneleri, hamam böcekleri ve polenleri kapsar)

Uçucu Organik Bileşikler (Volatile Organic Compounds, VOC): Bunlar irritan, nörotoksik ya da kanserojen özellikte olabilirler. Sudaki klordan evde kullanılan cilaya, dış ortam havasından, ayakkabı boyasına kadar birçok nedenle ev ortamına girebilmektedir. Ev dışında kullanılan pestisitler, konut ortamına girebildiği gibi, konut içerisinde kullanılan pestisitler de tehlikeli partiküllerin oluşumuna yol açabilirler. İç ortam havasında yüzlerce uçucu organik bileşik vardır.

Uluslararası Sağlıklı Binalar kuruluşu, kötü ve yetersiz hava kalitesini oluşturan en önemli nedenlerin küf mantarları ve bakteriler olduğunu göstermektedir. Kötü ve yetersiz havası olduğu saptanan binaların yaklaşık %72’sinde bunun nedeni havada taşınan taneciklerdir ve bu sorun iyi bir filtreleme ile çözümlenebilir. Bu binaların yaklaşık %40’ında kötü hava kalitesinin en önemli nedeni biyolojik taneciklerdir (bakteri, mantar tohumları ve onlardan gelen diğer ürünler)

Yeni tadilatlarda ya da yaşadığımız alanlara yapacağımız müdahale ve revizyonlarda bu konulara dikkat edilmeli, malzeme seçimleri ve uygulama yöntemleri konusunda hassas davranılmalıdır.

Elektronik kaynaklar:

http://deneysan.com/Content/images/documents/havalandirma-1_46167331.pdf

http://www.ekoyapidergisi.org/329-erke-green-academy-ic-mekan-kalitesi-uygulamalari.html